گیربکس ماشین چیست؟ حرکت یک خودرو به عوامل زیادی بستگی دارد. برای حرکت، منبع نیرو و عامل انتقال دهنده نیاز است. می توان گفت از جمله وظایف گیربکس است که توان مکانیکی را از یک منبع تولید نیرو بگیرد و به مصرف کننده انتقال دهد. گیربکس یا همان جعبه دنده به طور معمول 4 یا 5 دنده برای حرکت به جلو و یک دنده برای حرکت به عقب دارد. البته در خودروهای نسل جدید گیربکس های 6 و 7 سرعته دستی و خودکار هم استفاده می شود. در این مقاله قصد داریم راجع به انواع، اجزا و قطعات گیربکس بیشتر بدانیم.
گیربکس چیست؟
گشتاور تولیدی توسط موتور باید متناسب با نیاز خودرو به چرخ ها منتقل شود. وظیفه کنترل و تنظیم این قدرت با گیربکس یا جعبه دنده خودرو است. در واقع گیربکس به راننده اجازه می دهد تا خودرو را با سرعت های مختلف در شرایط متفاوت کنترل کند. اهمیت این بخش از این جهت است که هر موتوری قادر به تولید میزان مشخصی از توان و گشتاور است. اما از طریق گیربکس می توان بدون بالا بردن دور موتور خودرو و گشتاور، به سرعت دلخواه رسید.
وظیفه گیربکس پراید
گیربکس ماشین در کنار این وظیفه مهم که بالا گفته شد، کارهای دیگری با درجه اهمیت متفاوت نیز انجام می دهد. مانند:
- پیشگیری از سرعت های ناخواسته: به کمک گیربکس می توان خودرو را در سراشیبی ها و شرایط جاده ای که احتمال خروج سرعت از کنترل وجود دارد، اتومبیل را به صورت کامل در اختیار راننده قرار داد.
- تنظیم جهت حرکت خودرو: به کمک گیربکس ماشین می توان جهت حرکت خودرو را به جلو و عقب کنترل کرد و به خودرو قدرت حرکت معکوس داد.
- کار کردن موتور بدون حرکت خودرو: گاهی لازم است که موتور خودرو فعال باشد اما حرکتی صورت نگیرد. به کمک گیربکس می توان انتقال نیروی موتور به چرخ ها را متوقف و این امکان را فراهم کرد.
قطعات گیربکس ماشین
گیربکس ها به همان اندازه که مهم هستند از قطعات متعددی نیز تشکیل شده اند. مهم ترین بخش یک گیربکس چرخ دنده های آن هستند که بسته به نوع گیربکس در اشکال و جنس های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. در ساختمان گیربکس تعداد زیادی چرخ دنده روی هم سوار می شوند و بسته به فعالیت هر یک، میزان قدرت و گشتاور انتقالی از موتور به چرخ ها مشخص می شود. هریک از چرخ دنده ها نشانگر یکی از دنده های روی دسته دنده (سرعت دنده) داخل کابین هستند. وجود این چرخ دنده ها در تمام انواع گیربکس ثابت است اما نوع و تعداد آنها تغییر می کند. به تعدادی از قطعات گیربکس می پردازیم.
پوسته گیربکس
از قطعات گیربکس می توان به پوسته آن اشاره کرد. جنس این بخش از چدن ریخته گری است و چرخ دنده ها، یاتاقان های گیربکس و محورها را در خود جای می دهد.
شافت ورودی یا محور کلاچ
این محور که به شافت کلاچ نیز معروف است محور محرک گیربکس ماشین محسوب می شود. این محور به صورت یک پارچه به چرخ دنده ای در بخش ورودی پوسته گیربکس متصل است و از طریق کلاچ با موتور خودرو در ارتباط است. قطعات گیربکس از جمله شافت ها بسیار اهمیت دارند.
شافت واسط یا محور زیر
این محور وظیفه انتقال گشتاور از محور محرک به محور متحرک را بر عهده دارد. روی آن تعدادی چرخ دنده تعبیه شده است که با محور یک پارچه هستند. چرخ دنده ابتدایی این محور با چرخ دنده ی محور محرک درگیر است و سرعت ورودی را که توسط موتور تولید شده است، به همان صورت و بدون تغییر در میزان آن به سمت شاف خروجی هدایت می کند. چرخ دنده های روی این شافت اندازه های متفاوتی دارند. برای خرید قطعات کمیاب خودرو میتوانید همیشه روی گندمی حساب کنید.
شافت خروجی یا محور اصلی
این محور که به واسطه چرخ دنده ها و یاتاقان ها با محور واسط در ارتباط است، نیروی تبدیل شده در جعبه دنده را به سمت میل گاردان یا دیفرانسیل هدایت می کند. روی این محور نیز چرخ دنده های مختلفی تعبیه شده است اما به صورت یک پارچه نمی باشد. در واقع چرخ دنده های روی این محور که قطرهای متفاوتی هم دارند، به کمک یاتاقان ها روی آن حرکت دورانی دارند. حرکت این چرخ دنده ها به واسطه درگیر شدن آن ها با چرخ دنده های شافت واسط امکان پذیر می شود.
شاید برای شما هم جذاب باشد: دسته سیم خودرو عیوب و روش های عیب یابی آن
کاسه نمد
کاسه نمد از یاتاقان ها و روغن درون آن ها در برابر نفوذ ذرات گرد و غبار محافظت می کنند.
انواع گیربکس ماشین
گیربکس از ساده ترین شکل در اولین خودروی مدرن جهان تنها به صورت دو سرعته مورد استفاده قرار می گرفت و با پیشرفت علم مکانیک این سیستم نیز پیشرفت های فراوانی کرد و به مرور به انواع آن اضافه شد. اکنون سه دسته بزرگ جعبه دنده وجود دارد. امروزه به طور کلی مردم با دو نوع اتوماتیک و دستی گیربکس آشنایی دارند و تنها به ذکر دستی یا خودکار بودند جعبه دنده ها در بیان خصوصیات فنی یک خودرو اکتفا می کنند. همچنین اطلاعات در این زمینه در این کلیات خلاصه می شود که درگیر کردن دنده ها برای حرکت و تغییر آن ها در مدل های گیربکس دستی نیاز به دخالت راننده و حرکت دسته دنده توسط او دارد. ولی در مدل های اتوماتیک تغییر دنده ها به صورت خودکار، توسط خودرو و بدون نیاز به دخالت نیرویی بیرونی انجام می شود.
گیربکس دستی
گیربکس دستی نیاز به درگیری کلاچ با موتور که با فشار پدال آن توسط راننده صورت می گیرد دارند. همچنین تعویض دنده ها توسط راننده به وسیله دسته دنده انجام می شود. شاید استفاده مداوم از دسته دنده آزاردهنده باشد یا فشردن و رها کردن کلاچ برای ساعت ها رانندگی آن هم گاهی در ترافیک منجر به خستگی فراوان راننده شود، اما بسیاری همچنان گیربکس های دستی را به خودکار ترجیح می دهند. از آن جهت که کنترل خودرو کاملا در دست خود راننده است و به تمایل خود سرعت اتومبیل را افزایش یا کاهش می دهد.
گیربکس اتوماتیک
استفاده از این نوع گیربکس ها راحت تر و ساده تر است و نیاز به مهارت بالایی در رانندگی برای تعویض دنده ها به موقع و درگیر کردن کلاچ ندارند. برای استفاده از آن ها قرار دادن دنده در حالت رانندگی و فشردن پدال گاز کافی است تا خودرو به حرکت درآید. در این سیستم که از پیچیدگی های فراوانی برخوردار است، پدال کلاچ حذف می شود و دنده صحیح و مناسب توسط خودرو برای راننده انتخاب می شود.
گیربکس نیمه خودکار
از انواع گیربکس می باشد که منوتیک نیز نامیده می شود. عمل تعویض دنده را برای راننده ساده تر از نوع دستی و کارآمدتر از نوع اتوماتیک می سازد. تفاوت آن ها با گیربکس های خودکار و دستی در این است که عمل تعویض دنده به صورت خودکار انجام می شود اما به راننده امکان کم و زیاد کردن دنده ها به صورت دلخواه را می دهد. گیربکس های خودکار معمولی در دسته دنده میان کنسولی خود تنها چهار حالت حرکت، خلاص، عقب و پارک را در اختیار راننده می گذاشتند، اما این گیربکس ها که اهرم تعویض دنده آنها به صورت شیفترهای مخصوص در پشت غربیلک فرمان تعبیه می شود امکان کنترل سرعت دنده ها را با کم و زیاد کردن آن ها به راننده می دهند. در ادامه این مطلب به خرابی گیربکس می پردازیم.
علائم خرابی گیربکس پراید
با توجه به اینکه انواع گیربکس وجود دارد خرابی آن ها باهم متفاوت می باشد. اما در ادامه فروشگاه گندمی به این علائم می پردازد.
روشن شدن چراغ چک موتور
روشن شدن چراغ هشدار روی داشبورد خودرو، جزو اولین اخطارها و نشان هایی است که از قطعه خرابی در سیستم ماشین می باشد. البته روشن شدن این چراغ ها ممکن است دلایل دیگری غیر از مشکل سیستم انتقال قدرت داشته باشند، اما بهتر است آن را نادیده نگیریم.
لغزش چرخ دنده ها
این مورد نشانه از خرابی گیربکس می باشد. لغزش چرخ دنده ها می تواند به موقعیت های خطرناک و حادثه منجر شوند، بنابراین توصیه می شود که به این مشکل در اسرع وقت رسیدگی کنید. همچنین، باید سطح روغن را به طور مرتب بررسی کنید تا از این نوع مشکلات جلوگیری شود.
درست کار نکردن پدال کلاچ
یکی دیگر از علائم خرابی گیربکس درست کار نکردن کلاچ است. اگر در حین کلاچ گرفتن مجبور هستید پایتان را زیاد بالا بیاورید یا برعکس، بیش از حد پایتان را به پایین ببرید یا اینکه کلاچ به راحتی آزاد نمی شود، احتمالا با خرابی گیربکس رو به رو هستید. برای رفع این مشکل گیربکس باید کلاچ را دوباره تنظیم کنید.
خرید گیربکس پراید
نوع گیربکس پراید باید بر اساس نوع خودروی شما خریداری شود. همچنین نوع گیربکس خریداری شده باید با ساختار خودروی شما سازگار باشند. با توجه به اهمیت بالای گیربکس پراید بر روی کارکرد این خودرو، می بایست در هنگام خرید این قطعه کیفیت آن را در اولویت کار قرار دهید. بازرگانی قطعات لوازم یدکی گندمی یکی از مراکز بسیار مطمئن جهت خرید معتبرترین و مستحکم ترین گیربکس های ارائه شده در بازار است که به صورت کاملا استاندارد طراحی شده و می تواند به بهترین شکل بر روی خودروی شما کارکرد داشته باشد. جهت سفارش گیربکس پراید تنها کافیست با شماره های درج شده در سایت تماس حاصل نمایید.