تا چند وقت پیش بسیاری از ایرادات و خرابی‌های خودرو به روش سنتی پیدا می‌شد. رفته رفته با پیشرفته شدن همه چیز، یافتن خرابی‌های ماشین هم دارد شکل سنتی خود را از دست می‌دهد. اکنون برای پیدا کردن مشکلات ماشین از دستگاهی استفاده می‌شود که به آن دیاگ می‌گوییم. اینکه دیاگ خودرو چیست و چرا اهمیت دارد؟ باید گفت، دستگاه دیاگ خودرو، ابزاری تخصصی برای شناسایی و بررسی مشکلات فنی خودرو است.
این دستگاه از طریق اتصال به ECU یا همان مغز الکترونیکی خودرو، می‌تواند خطاها را شناسایی کند و اطلاعات دقیقی در اختیار تعمیرکار یا حتی راننده قرار دهد. اهمیت استفاده از دیاگ فقط در سرعت عیبیابی نیست، این دستگاه در کاهش هزینه نگهداری ماشین به شما کمک فراوان می‌کند. بیایید در گندمی نگاه دقیقتری با هم به عملکرد دستگاه دیاگ، مزایای استفاده و نحوه شناسایی خطاهای آن بکنیم.
نحوه عملکرد دستگاه دیاگ؛ خودرو چگونه با ما حرف می‌زند؟
عملکرد دیاگ ماشین به این صورت است که تمامی اطلاعات مربوط به کارکرد موتور، ترمز، سیستم سوخت‌رسانی، سنسورها و حتی ایربگ‌ها را به صورت مداوم ثبت و ذخیره می‌کند. این دستگاه به مغز الکترونیکی خودرو (ECU)متصل است و از پورت OBD به خودرو وصل می‌شود. وقتی مشکلی در یکی از بخش‌های خودرو پیش بیاید، ECU یک کد خطا تولید می‌کند. سپس، دیاگ این کدها و اطلاعات را می‌خواند و به شکل پیام‌های قابل فهم روی نمایشگر نشان می‌دهد.
بیایید با مثالی این قضیه را روشن‌تر کنیم. فرض کنید چراغ چک موتور روشن شده است، دیاگ با دریافت کد مشخص می‌کند سنسور اکسیژن مشکل دارد یا سیستم سوخت‌رسانی. علاوه بر خواندن خطاها، دستگاه دیاگ قابلیت تست قطعات، نمایش لحظه‌ای داده‌ها (مثل دور موتور، دمای آب یا فشار سوخت) و حتی پاک کردن خطاها بعد از رفع مشکل را هم دارد.
معرفی اجزای اصلی سیستم دیاگ خودرو
سیستم دیاگ خودرو از سه بخش اصلی تشکیل شده که هر کدام نقش مهمی در فرآیند عیبیابی دارند. بخش‌های اصلی سیستم دیاگ خودرو به شرح زیر هستند:
- دستگاه دیاگ
- پورت OBD
- نرم افزار دیاگ
در ادامه هر کدام را به صورت مختصر بررسی می‌کنیم.
دستگاه دیاگ
دستگاه دیاگ در واقع یک ابزار سخت افزاری مستقل با نمایشگر و کلیدهای کنترلی است. این دستگاه به ECU متصل می‌شود. در این صورت تعمیرکار یا راننده با استفاده از آن خودرو را عیبیابی می‌کند. این دستگاه یا به صورت دستی یا کامپیوتری است.
پورت OBD
پورت OBD (On-Board Diagnostics) یکی از مهمترین اجزای سیستم دیاگ خودرو است که به عنوان درگاه ارتباطی میان دستگاه دیاگ و کامپیوتر مرکزی خودرو عمل می‌کند. شکل آن به صورت یک سوکت مستطیلی با چند پین مشخص است. این پورت در قسمت زیر فرمان، کنار داشبورد یا نزدیک جعبه فیوز قرار دارد. دستگاه دیاگ از طریق این پورت به ECU وصل می‌شود.
نرم افزار دیاگ
نرم افزار دیاگ بخش هوشمند و تحلیلی سیستم دیاگ خودرو است. این نرم افزار داده‌ها و کدهای خطای دریافت شده از ECU را پردازش کرده و به شکل اطلاعات قابل فهم برای کاربر نمایش می‌دهد. همچنین، شما می‌توانید نرم افزار دیاگ را روی لپ‌تاپ، تبلت یا حتی تلفن همراه خود نصب کنید. علاوه بر این، برخی نرم افزارهای پیشرفته دیاگ قابلیت برنامه‌ریزی مجدد ECU، ریست کردن تنظیمات و حتی به روزرسانی سیستم‌های خودرو را هم دارند.
مزایای دیاگ در عیبیابی و تعمیرات خودرو
دیاگ زدن ماشین باعث می‌شود که هر چه زودتر خودرو عیبیابی شود و جلوی هزینه‌های اضافی را می‌گیرد. دیاگ مزایای دیگری هم دارد که موارد زیر هستند:
- تشخیص سریع و دقیق خطاها
- کاهش زمان تعمیر
- پیشگیری از خرابی‌های بزرگ‌تر
- افزایش ایمنی رانندگی
- کاهش مصرف سوخت و آلایندگی
- امکان بررسی لحظه‌ای داده‌ها
در دیاگ ماشین، چراغ چک یا هشدارها پس از رفع مشکل ریست می‌شوند.
دیاگ زدن چیست؟
برای دیاگ زدن، بعد از اینکه دستگاه را از طریق پورت به خودرو وصل کردید، ماشین را روشن کنید. بعد از کمی صبر کردن اطلاعاتی به صورت کد روی دستگاه دیاگ ظاهر می‌شود. هر کدام از کدها نشان دهنده عملکرد درست یا نادرست بخش‌های مختلف ماشین است. برای مثال، ممکن عملکرد سنسور اکسیژن را درست نشان دهد، اما برای سیستم جرقه‌زنی یا انژکتورها خطا بزند. اصولاٌ نرم افزار یا تعمیرکار این کدها را تفسیر می‌کند. اگر همزمان چندين کد روی دستگاه ظاهر شد برای ترجمه آنها نیاز به یک متخصص است.
شناسایی خطاهای فنی رایج خودرو با دیاگ
شناسایی خطاهای فنی رایج خودرو با دیاگ کار بسیاری از تعمیرکارها را راحت کرده است. آنها با استفاده از این سیستم به راحتی عیبیابی کرده و سریع ماشین را تعمیر می‌کنند. از رایج‌ترین خطاهای فنی خودرو که با دیاگ شناسایی می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
خطاهای موتور
خطاهای موتور به دلایل مختلفی مثل نقص سنسورها، مشکلات سیستم سوخت‌رسانی، ایراد در جرقه‌زنی یا اختلال در جریان هوا ایجاد می‌شوند. دستگاه دیاگ این ایرادات را با خواندن کدهای خطای ECU تشخیص داده و به تعمیرکار نشان می‌دهد که مشکل دقیقاً در کجاست. برای مثال، اگر سنسور اکسیژن یا سنسور دمای آب خراب باشد، دیاگ خطای مربوطه را نمایش می‌دهد. همچنین، اختلال در سیستم انژکتور یا ریل سوخت هم از طریق دیاگ ماشین قابل شناسایی است. با استفاده از این دستگاه، تعمیرکار می‌تواند هم شدت خطا و هم محل دقیق آن را بررسی کرده و اقدامات لازم برای رفع مشکل را انجام دهد.
خطاهای سیستم ترمز
یکی از مهمترین بخش‌هایی که دیاگ خودرو به آن توجه می‌کند، سیستم ترمز است. خطاهای ترمز شامل اختلال در ترمز ABS، ترمز الکترونیکی (EBD) یا سنسور سرعت چرخ‌ها هستند. وقتی مشکلی در این سیستم‌ها رخ دهد، چراغ هشدار مربوطه روی داشبورد روشن می‌شود، اما جزئیات مشکل با چشم قابل تشخیص نیست. اینجاست که به دستگاه دیاگ نیاز است. به عنوان مثال، دیاگ تشخیص می‌دهد که یکی از سنسورهای چرخ خراب است، فشار روغن ترمز کافی نیست یا ماژول ABS دچار نقص شده است. با استفاده از این اطلاعات، تعمیرکار می‌تواند کاملاً دقیق و سریع اقدام به رفع خطا کند و از خطرات احتمالی ناشی از نقص سیستم ترمز جلوگیری نماید.
خطاهای سیستم تهویه
سیستم تهویه از دیگر بخش‌هایی است که تعمیرکارها برای بررسی آن به دیاگ ماشین نیاز دارند. خطاهای این سیستم شامل اختلال در کمپرسور کولر، سنسور دما، فن‌ها یا کنترل الکترونیکی تهویه می‌شوند. وقتی این قطعات دچار مشکل شوند، عملکرد سیستم تهویه کاهش یافته یا به‌طور کامل از کار می‌افتد. با استفاده از دیاگ ماشین تعمیرکار متوجه می‌شود که برای مثال، سنسور دمای کابین یا کمپرسور کولر خراب است یا جریان برق به فن‌ها دچار اختلال شده است. به این ترتیب، او سریعاً مشکل را برطرف کرده و از خرابی‌های جدی‌تر جلوگیری می‌کند.
نظر کارشناسان گندمی درباره دیاگ خودرو
کارشناسان گندمی تأکید دارند که استفاده از دستگاه دیاگ برای نگهداری و تعمیر خودروهای امروزی ضروری است. به نظر آنها، دیاگ هم سرعت و دقت عیبیابی را افزایش می‌دهد، و هم از هزینه‌های اضافی ناشی از تعویض بی مورد قطعات جلوگیری می‌کند. تازه ایمنی خودرو را هم تضمین می‌کند. کارشناسان توصیه می‌کنند که حتی رانندگان معمولی هم بهتر است دیاگ آشنا شوند. این کار به آنها کمک می‌کند تا سلامت خودرو را بهتر مدیریت کنند و بسیاری از مشکلات کوچک را قبل از تبدیل شدن به خرابی‌های پرهزینه شناسایی نمایند.