تمام سیستم‌های یک خودرو از اجزای مختلفی تشکیل شدند و هر کدام نقش مهمی برای افرادی دارند که در ماشین هستند. برای مثال، فشار دادن پدال ترمز بدون وجود سیستم‌های کمکی، نیازمند نیروی زیادی است. اینجاست که بوستر ترمز یا همان تقویت‌کننده خلأ وارد عمل می‌شود. حالا اصلاً این بوستر ترمز چیست؟
بوستر ترمز در واقع، قطعه‌ای است که به شما به عنوان راننده کمک می‌کند تا با صرف نیروی کمتر، فشار بیشتری به سیستم ترمز منتقل کنید. در این صورت، خودرو راحت‌تر و سریع‌تر متوقف می‌شود. به عبارت دیگر، بوستر ترمز یکی از اجزای کلیدی سیستم ترمز مدرن است که عملکرد آن نقش بزرگی در افزایش ایمنی و راحتی رانندگی دارد. بیایید در ادامه با هم اجزا، انواع، عملکرد و مزایای بوستر ترمز را بررسی کنیم.
اجزای بوستر ترمز
ظاهر بوستر ترمز خیلی ساده به نظر می‌رسد و شبیه یک قوطی بوده، اما دارای اجزای متفاوتی است. این اجرا عبارتند از:
- بدنه بوستر: محفظه‌ای دایره‌ای شکل است که همه قطعات داخلی بوستر در آن قرار دارند.
- دیافراگم (غشا): قطعه‌ای انعطاف‌پذیر بوده که با اختلاف فشار دو سمت خود، نیروی کمکی تولید می‌کند.
- فنر برگشتی: از آن برای بازگرداندن دیافراگم و پدال ترمز به حالت اولیه پس از رها کردن ترمز استفاده می‌شود.
- سوپاپ یک‌طرفه (چک‌والو): وظیفه نگهداری خلأ و جلوگیری از برگشت هوا به سمت موتور را دارد.
- میل پیستون یا میله رابط: نیروی تقویت شده را به سیلندر اصلی ترمز منتقل می‌کند.
- واشرها و اورینگ‌ها: برای آب بندی و جلوگیری از نشت هوا و حفظ عملکرد درست سیستم طراحی شده است.
هماهنگی دقیق این اجزا باعث عملکرد بهینه بوستر خودرو شده و شما با نیروی کمتری پدال ترمز برای توقف خودرو فشار می‌دهید.
عملکرد بوستر ترمز
فشار دادن پدال، نیرویی را از شما می‌خواهد و ممکن است در اثر آن دردهایی را در قسمت زانو احساس کنید. برای جلوگیری از این پیش‌آمد، بوستر ماشین را در سیستم ترمز قرار دادند تا با استفاده از اختلاف فشار هوا (خلأ موتور یا پمپ وکیوم) این نیرو را چند برابر کند. در حالت عادی، هر دو سمت دیافراگم داخل بوستر تحت خلأ یکسانی قرار دارند و نیرویی به آن وارد نمی‌شود. اما وقتی که پدال ترمز را فشرده می‌دهید، یکی از محفظه‌ها به هوای آزاد وصل شده و اختلاف فشار ایجاد می‌کند. این اختلاف فشار باعث می‌شود دیافراگم حرکت کرده و همراه با میله رابط، نیروی بیشتری را به سیلندر اصلی ترمز منتقل کند. در نتیجه، شما مجبور نیستید برای توقف ماشین فشار زیادی را روی پدال ترمز وارد کنید. این موضوع، عملکرد سیستم‌هایی مثل ترمز ABS را هم بهینه‌تر می‌کند.
انواع بوستر ترمز
بوستر ترمز در انواع مختلفی طراحی و تولید می‌شود که هر کدام بسته به نوع خودرو و شرایط کاری کاربرد خاصی دارند. انواع بوسترهای ترمز به شرح زیر هستند:
بوستر مستقیم
در این نوع بوستر، نیروی پای شما به طور مستقیم از طریق میله پدال به دیافراگم وارد می‌شود. درست همان لحظه، یک اختلاف فشاری ایجاد می‌شود (خلأ و هوای آزاد) که روی همان دیافراگم اثر می‌گذارد. یعنی شما و سیستم خلأ، هر دو به صورت هم زمان روی یک نقطه یعنی دیافراگم نیرو وارد می‌کنید. به همین خاطر به آن بوستر مستقیم می‌گویند. این نوع، ابعاد کوچک و ساده‌ای دارد و در هنگام فشردن پدال ترمز سریع‌تر واکنش نشان می‌دهد. بوستر مستقیم در خودروهای سواری سبک و معمولی کاربرد دارد. البته به خاطر اندازه کوچک در مقایسه با بوسترهای غیرمستقیم نیروی تقویتی کمتری تولید می‌کند.
بوستر غیر مستقیم
در بوسترهای غیرمستقیم، نیروی پای شما به طور مستقیم روی دیافراگم وارد نمی‌شود، بلکه ابتدا از طریق یک مکانیزم واسطه (اهرم یا پیستون کمکی) انتقال پیدا می‌کند. به این ترتیب، اختلاف فشار خلأ و هوای آزاد به صورت غیرمستقیم به سیستم وارد شده و نیروی بیشتری برای ترمزگیری تولید می‌شود. این نوع بوستر، بزرگ‌تر از بوستر مستقیم است و توان تقویت نیروی بیشتری دارد. به همین خاطر آنها در خودروهای سنگین‌تر یا ماشین‌هایی که نیاز به ترمز قوی‌تری دارند، بیشتر به کار می‌رود.
بوستر دو پیستون
بوستر دو پیستون یا همان تاندِم، از دو محفظه و دو دیافراگم در یک پوسته تشکیل شده است که کنار هم قرار دارند. در این طراحی، هر دو دیافراگم به طور همزمان عمل می‌کنند. در این صورت نیروی تقویتی بیشتری نسبت به بوستر تک دیافراگمی ایجاد می‌شود. این نوع بوستر در خودروهایی با وزن بالا یا سیستم‌های ترمز پیشرفته‌تر استفاده می‌شود. از آنجایی که عملکرد بوستر به خلأ موتور وابسته است، اتصال آن به منیفولد هوا نقش مهمی در تأمین این خلأ دارد. به همین دلیل، با استفاده از این بوستر شما با نیروی بسیار کمتر روی پدال، ترمزگیری مؤثرتری دارید.
مزایای استفاده از بوستر ترمز
مهمترین مزیت بوستر ترمز این است که شما فشار کمتری روی پدال ترمز وارد می‌کنید. با این حال، این قطعه مزایای دیگری هم دارد که موارد زیر هستند:
- افزایش توان و قدرت ترمز گیری خودرو
- واکنش سریع‌تر و ایمنی بیشتر در شرایط اضطراری
- نرم‌تر شدن عملکرد پدال ترمز و کنترل بهتر خودرو
- کاهش خستگی راننده در ترافیک و مسیرهای طولانی
- جلوگیری نسبی از قفل شدن چرخ‌ها و بهبود تعادل خودرو
در واقع، بوستر ماشین برای عملکرد بهینه پدال ترمز قطعه‌ای بسیار مهم در سیستم ترمز مدرن است که هم ایمنی و هم آسایش رانندگی را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.
دلایل خرابی بوستر ترمز
خرابی بوستر ترمز معمولاً به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که بیشتر مربوط به فرسودگی یا آسیب اجزای داخلی آن است. از مهمترین دلایل خرابی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نشتی خلأ: آسیب دیدن شلنگ وکیوم یا سوپاپ یک طرفه باعث می‌شود خلأ کافی به بوستر نرسد.
- پارگی یا خرابی دیافراگم داخلی: با گذشت زمان، دیافراگم انعطاف‌پذیر دچار ترک یا پارگی می‌شود. از این رو، عملکرد تقویت نیروی ترمز کاهش می‌یابد.
- خرابی سوپاپ یک طرفه (چک‌والو): اگر این قطعه درست عمل نکند، خلأ در بوستر نگه داشته نمی‌شود. در نتیجه، پدال ترمز سفت می‌شود.
- آسیب دیدن فنر برگشتی: در صورت ضعیف شدن یا شکستگی فنر، پدال ترمز به درستی به حالت اولیه بر نمی‌گردد.
- نفوذ گرد و غبار یا رطوبت به داخل بوستر: این مسئله باعث خوردگی و کاهش کارایی اجزای داخلی می‌شود.
- استفاده طولانی مدت بدون سرویس: فرسودگی طبیعی بر اثر کارکرد زیاد هم ممکن است باعث از بین رفتن کارایی بوستر شود.
هر کدام از این مشکلات باعث می‌شوند توان تقویتی بوستر کاهش یابد و شما برای ترمزگیری مجبور شوید نیروی بیشتری وارد کنید.
علائم خرابی بوستر ترمز
خرابی بوستر ترمز علائم خاصی دارد و خوشبختانه این علایم سریع قابل تشخیص هستند. مهمترین این علائم عبارتند از:
- سفت شدن پدال ترمز: در صورتی که پدال ترمز بیش از اندازه نسبت به حالت عادی سفت شده باشد، نشانه خرابی بوستر ترمز است.
- افزایش فاصله توقف خودرو: یعنی شما با فشار معمولی پدال را فشار می‌دهید، اما خودرو دیرتر متوقف می‌شود.
- صداهای غیرعادی هنگام فشار دادن ترمز: شنیدن صداهایی مثل سوت یا صدای مکش هوا در حین ترمز ممکن است نشانه نشتی خلأ باشد.
- واکنش نامنظم پدال ترمز: در این حالت پدال به جای بازگشت نرم، سفت یا لرزان بر می‌گردد.
- کم شدن قدرت تقویت ترمز: این علامت زمانی رخ می‌دهد که حس کنید نیروی پا کمتر تقویت می‌شود و ترمزگیری برای شما سخت‌تر است.
- نشتی روغن یا خلأ در محل اتصال بوستر: این حالت ممکن است همراه با کاهش عملکرد بوستر و بوی سوختگی یا روغن باشد.
این علائم همگی هشدار می‌دهند که بوستر ترمز نیاز به بررسی یا تعمیر دارد.
روش‌های تست بوستر ترمز
روش‌های تست بوستر ترمز نسبتا ساده هستند و نشان می‌دهند که این قطعه به درستی عمل می‌کند یا نیاز به تعمیر دارد. در تست اول، ابتدا با خاموش بودن موتور، پدال ترمز را چند بار فشار دهید و نگه دارید؛ اگر پدال بسیار سفت بود و تقویت نیرویی احساس نکردید، احتمال خرابی بوستر وجود دارد. سپس موتور را روشن کنید و دوباره پدال را فشار دهید. اگر پدال نرم‌تر شد و ترمز راحت‌تر عمل کرد، بوستر سالم است، در غیر این صورت مشکل وجود دارد.
توجه به صداهای غیرعادی مانند سوت یا مکش هوا تست دوم است. در صورت وجود آنها هنگام فشار دادن پدال ممکن است نشانه نشتی خلأ باشد. برای اطمینان بیشتر، باید شلنگ‌ها و سوپاپ یک طرفه را از نظر ترک، شکستگی یا نشت بررسی کنید. سومین روش آزمایش بوستر ترمز، تست میله رابط و اتصال به سیلندر اصلی است. باید مطمئن شوید که میله رابط یا پیستون بوستر آزادانه حرکت کرده و نیرو را به سیلندر اصلی ترمز منتقل می‌کند. در صورت مشاهده اشکال، بوستر ترمز خودرو را تعمیر کنید.
نکات نگهداری بوستر ترمز
در نگهداری بوستر ترمز ماشین نکاتی وجود دارد که باید آنها را رعایت کنید. این نکات عبارتند از:
- شلنگ‌ها و اتصالات را منظم بررسی کنید تا مطمئن شوید ترک، شکستگی یا نشتی ندارند.
- سطح روغن ترمز را کنترل کنید؛ زیرا بوستر به سیلندر اصلی وصل است. در نتیجه، کم شدن یا آلوده شدن روغن ترمز بر عملکرد آن تأثیر می‌گذارد.
- محل بوستر را تمیز و خشک نگه دارید تا دیافراگم و اجزای داخلی دچار خوردگی یا پارگی نشوند.
- وقتی ماشین خاموش است پدال ترمز را برای چک کردن چراغ ترمز به مدت طولانی فشار ندهید. این کار باعث آسیب به دیافراگم بوستر می‌شود.
- از قطعات باکیفیت استفاده کنید تا دچار مشکل نشوید.
- در صورت مشاهده هرگونه علائم خرابی، ساده از آن نگذرید و آن را تعمیر کنید.
خرید بوستر ترمز و لوازم یدکی از گندمی
بوستر ترمز یکی از اجزای کلیدی سیستم ترمز خودرو است که با تقویت نیروی پای راننده، راحتی و ایمنی رانندگی را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد. ما در این مقاله عملکرد، انواع، مزایا و روش‌های نگهداری آن را با شما بررسی کردیم تا مشکلات احتمالی را سریع‌تر تشخیص دهید و از خرابی‌های جدی جلوگیری کنید. همچنین شما می‌توانید در صورت نیاز، این قطعه را از فروشگاه آنلاین ابزار یدکی قطعات خودرو گندمی با بهترین کیفیت و خوش قیمت سفارش دهید. شرکت گندمی-ایساکو واقع در مشهد عرضه کننده انواع ابزار یدکی قطعات 7 برند خودرو به سراسر کشور است. برای کسب اطلاعات بیشتر با تیم فروش تماس بگیرید.