مسلما اسم کامپیوتر ماشین یا همان ECU به گوشتان خورده است. کامپیوتر ماشین مهم ترین بخش خودرو است و وظیفه هدایت و کنترل یک خودروی انژکتوری را به عهده دارد. به دلیل وظیفه مهم این قطعه قصد داریم که بیشتر با آن آشنا شده و با وظایف و چگونگی عملکرد آن آشنا شویم. همچنین علائم خرابی کامپیوتر خودرو، قیمت قطعات کامپیوتر خودرو و … را بررسی می کنیم.
کامپیوتر ماشین یا ECU چیست؟
مهم ترین عامل اضافه شدن ECU به سیستم فنی خودروها، وضع قوانین سختگیرانه محیط زیستی و به تبع آن دشواری کسب استانداردهای آلایندگی هوا از سوی خودروها بود. این قوانین و استانداردهای جدید خودروسازان را بر آن داشت تا به دنبال کاهش مصرف سوخت موتورهای خود بروند. این سیستم بنیانگذار ورود ECU به قطعات و اجزای اصلی خودروها بود. این سیستم با تنظیم دقیق ترکیب سوخت و هوا، کارایی کاتالیست را ارتقاء داده و موجبات کاهش آلایندگی خروجی از اگزوز را فراهم می کرد. در ادامه به قطعات کامپیوتر خودرو ماشین نیز می پردازیم.
قطعات کامپیوتر خودرو
ECU قطعه چندان بزرگی نیست ولی مانند دیگر تجهیزات کامپیوتری و الکترونیکی با وجود جثه کوچک توانایی های عظیمی دارد. اما در کل می توان برای سیستم کامپیوتر یا مرکز کنترل الکترونیک مرکزی خودرو چند بخش مجزا تعریف کرد. این قطعات کامپیوتر خودرو عبارتند از:
مبدل های آنالوگ به دیجیتال
خروجی سنسورهای مختلف را پردازش کرده و از حالت آنالوگ به دیجیتال تبدیل می کند. چرا که ECU تنها قادر به خواندن اعداد دیجیتالی با بیت های مشخص است.
خروجی های دیجیتال
خروجی های دیجیتال که در خودروهای امروزی شاهد آن ها هستیم وظیفه کنترل سیستم جرقه زنی، باز و بسته کردن سوپاپ تزریق سوخت و همچنین روشن و خاموش کردن فن سیستم خنک کننده را بر عهده دارند. در واقع خروجی های دیجیتال بخشی از دستوراتی هستند که ECU صادر می کند. این دستورها به اجزایی فرستاده می شوند که قادر به پردازش پیام ها دیجیتالی هستند.
مبدل های دیجیتال به آنالوگ
همانطور که برخی سنسورها و کنترلرها پیام های آنالوگ به ECU ارسال می کنند، بسیاری از عملگرها نیز قادر به خواندن دستورات آنالوگ هستند. این مبدل ها دستورات دیجیتالی صادر شده توسط ECU را به صورت آنالوگ تبدیل و ارسال می کنند.
فرم دنده سیگنال
از قطعات کامپیوتر خودرو این قسمت که کاندیشنر سیگنال نیز نامیده می شود سیگنال های ارسالی ECU را در فرم و شرایط قابل خوانش اجزای مختلف تعریف می کند. چرا که تنها آنالوگ یا دیجیتال بودن این پیام ها مهم نیست بلکه سطح آن ها باید قابل دریافت و پردازش از سوی گیرنده باشد.
چیپ های ارتباطی
چیپ ها یا تراشه های ارتباطی واسطه و رابط بین ورودی ها و خروجی ها هستند و ارتباط بین بخش های مختلف کامپیوتر ماشین را قوی تر و سریع تر کرده اند. این چیپ ها همچنین نقش حافظه فعال ECU را بازی می کنند و مشکلات و نواقص بخش های مختلف را در خود حفظ کرده تا در زمان دیاگ زدن قابل بازخوانی باشند.
نحوه عملکرد ECU
مغز متفکر خودرو به صورت همزمان یک کامپیوتر، سیستم سوئیچینگ و سیستم مدیریت انرژی است که وظایف خود را در سه مرحله ورودی، پردازش و خروجی انجام می دهد. این مراحل هر کدام پیچیدگی های خاص خود را دارند و یک حوزه عملیاتی محسوب می شوند. در بخش ورودی، داده‌ها و سیگنال های ماژول ها و حسگرهای مختلف وارد و همزمان به کد های تعریف شده در سیستم ECU تبدیل می شوند. در بخش پردازش، علاوه بر خوانش این کد ها بر اساس دستورهای برنامه ریزی شده در ECU و پردازش آن ها در CPU کامپیوتر، این کد ها در حافظه ECU ذخیره می شوند. در مرحله خروجی کد های دستوری ECU در قالب پالس های مشخص و قابل خوانش توسط بخش های فعال موتور، ارسال می شوند. این کد‌ها و دستورها نیز در حافظه ECU ثبت می شوند.
سنسورهای متصل به ECU ماشین
در حال حاضر سنسورهای زیادی بر روی خودروهای روز نصب می شوند. اما در این بین، برخی از سنسورها بسیار کاربردی هستند و در تمامی ماشین های انژکتوری به چشم می خورند. حال قصد داریم تا شما را با برخی از حواس پنجگانه خودروهای انژکتوری آشنا کنیم:
سنسور اکسیژن یکی از انواع سنسورهایی است که روی خودروهای انژکتوری نصب می شود. این سنسور بر روی مسیر خروجی دود قرار می گیرد و وظیفه اندازه گیری میزان اکسیژن احتراق نیافته را بر عهده دارد. میزان اکسیژن احتراق نیافته در هر لحظه اندازه‌گیری شده و برای ECU ارسال می شود. به این ترتیب ECU با مقایسه این مقادیر و استانداردهای از پیش تعیین شده، می تواند کیفیت احتراق موتور را بسنجد.
-
سنسور دور موتور
سنسور دور موتور همان قطعه ای است که در صورت خرابی، ممکن است خودرو بیش از حد گاز بخورد و یا اینکه حتی به سختی روشن شود. سنسور دور موتور میزان چرخش میل لنگ را به خوبی اندازه می گیرد و اطلاعات آن را برای ECU اندازه می گیرد. کامپیوتر ماشین هم این میزان را روی صفحه کیلومتر به نمایش در می آورد و همچنین کنترل سایر بخش ها را بر این اساس به عهده می گیرد.
-
سنسور مپ
مپ سنسور یا همان سنسور فشار منفی فولد وظیفه اندازه گیری میزان فشار ورودی به موتور را بر عهده دارد. بر اساس اطلاعات همین سنسور است که کامپیوتر می تواند تصمیم بگیرد که خودرو در چه شرایط جوی و محیطی قرار گرفته است. بر فرض مثال، خودرو برای روشن شدن و کارکرد در ارتفاعات کوهستانی که فشار اکسیژن کمتر است، باید احتراق متفاوتی داشته باشد.
همانطور که اشاره کردیم، کامپیوتر خودرو باید از همه چیز آگاه باشد. به همین دلیل حتی بر روی دریچه گاز یک سنسور قرار گرفته است تا با استفاده از آن درصد باز یا بسته بودن دریچه گاز به ECU مخابره شود. کامپیوتر ماشین نیز بر اساس این اطلاعات، میزان پاشش سوخت را کنترل می کند.
-
سنسور اینرسی یا ضربه
سنسور اینرسی یک سنسور کاملا ایمنی محسوب می شود. زمانی که به خودرو ضربه شدیدی وارد شود، سنسور اینرسی این ضربه را حس می کند و به کامپیوتر خودرو پیام خطر می فرستد. ECU نیز فرمان قطع سوخت رسانی را صادر می کند. به همین دلیل است که معمولا خودروها بعد از تصادفات رانندگی شدید، روشن نمی شوند. به این طریق احتمال آتش سوزی کاهش پیدا می کند.
-
سنسور دما
دو نوع سنسور مختلف دما در هر خودرویی وجود دارد. یکی از آنها مسئول اندازه گیری دمای آب و دیگری مسئول اندازه گیری دمای محیط است. کامپیوتر خودرو با در دست داشتن این اطلاعات قادر است وضعیت فن ها، دور موتور و یا همان ساسات کردن خودروهای قدیمی را کنترل کند.
محل قرار گیری کامپیوتر ماشین کجاست؟
کامپیوتر ماشین، که به آن ECU (واحد کنترل الکترونیکی) نیز گفته می‌شود، معمولاً در زیر کاپوت و نزدیک موتور یا در داخل کابین خودرو، زیر داشبورد قرار دارد. این واحد الکترونیکی مسئول کنترل و مدیریت عملکردهای مختلف خودرو، از جمله سیستم احتراق، انتقال قدرت و مصرف سوخت است. مکان دقیق کامپیوتر ماشین بسته به مدل و برند خودرو متفاوت است، اما در بیشتر موارد، به راحتی قابل دسترسی است تا در صورت نیاز به تعمیر یا تنظیمات، بتوان به آن دسترسی پیدا کرد. در برخی از خودروها، کامپیوتر ممکن است در محفظه‌ای محافظتی قرار داشته باشد تا از آسیب‌های محیطی محافظت شود.
خراب شدن ECU
همانطور که گفته شد ECU وظیفه دارد تا خرابی هایی که در قسمت های مختلف اتومبیل اتفاق می افتد را به راننده گزارش دهد. اما گاهی اوقات ممکن است خود قطعه ECU دچار مشکل شده و خراب گردد. خراب شدن ECU می تواند مشکلات بسیاری را در خودرو به وجود آورد و حتی موجب حرکت نکردن خودرو نیز می گردد. ECU خودرو دارای دو نوع حافظه است: دائم و موقت. تمامی اطلاعات مربوط به مشکلات به وجود آمده در خودرو، روی حافظه موقت ذخیره می شود. به خاطر بسپارید تا زمانی که ECU خودرو به برق متصل باشد، اطلاعات روی حافظه موقت آن حفظ خواهد شد؛ در غیر این صورت، پس از گذشت کمتر از 20 دقیقه، اطلاعات پاک می شود.
علائم خرابی کامپیوتر خودرو
نشانه ها و علائم مختلفی وجود دارد که نشان دهنده علائم خرابی کامپیوتر خودرو می باشد و در صورت مشاهده این نشانه ها نیاز است تا به یک متخصص و تعمیرکار در این زمینه مراجعه کرد و نسبت به درست کردن این قطعه مهم اقدام نمود.
روشن شدن چراغ چک موتور
زمانی که سنسورهای مختلف در خودرو دچار مشکل گردند و یا کار نکنند، چراغ موتور خودرو روشن خواهد شد. با مراجعه به تعمیرگاه و استفاده از دستگاه دیاگ که به آن عیب یاب کامپیوتری نیز گفته می شود، ایراد خودرو را پیدا کرده و خطایی که در ECU داده می شود را می خوانند.
روشن نشدن موتور
زمان هایی پیش آمده که ماشین استارت زده می شود اما موتور یا پیشرانه روشن نمی شود. این روشن نشدن پیشرانه خودرو می تواند ناشی از دلایل مختلفی باشد که یکی از آنها از کار افتادن ECU می باشد. در صورتی که ECU خودرو از کار بیفتد دستور لازم برای جرقه زدن شمع داده نمی شود و در نتیجه پیشرانه روشن نخواهد شد. برای این که متوجه شویم علائم خرابی کامپیوتر خودرو است یا خرابی دیگر، لازم است تا از دستگاه دیاگ استفاده شود.
لرزش موتور خودرو
زمانی که پیشرانه دچار لرزش می شود و توان آن کاهش می یابد می توان این مشکل را علائم خرابی کامپیوتر خودرو دانست. زمانی که ECU خراب شود در چند سیلندر جرقه زنی صورت نمی گیرد و پیشرانه شروع به لرزیدن می کند. با استفاده از دستگاه عیب یاب کامپیوتری می توان منشا این لرزش را پیدا کرد و به رفع این مشکل پرداخت.
کم شدن قدرت موتور
با ایجاد مشکل در ECU امکان محاسبه دقیق زمان پاشش سوخت وجود نخواهد داشت و در نتیجه قدرت پیشرانه یا موتور خودرو بسیار کم می گردد. همچنین زمانی که ECU خودرو خراب شود امکان محاسبه مصرف سوخت وجود ندارد و ماشین میزان بالاتری از سوخت را مصرف می کند که حتما نیازمند تعمیر این قطعه می باشد.
قیمت کامپیوتر خودرو
با توجه به اینکه برندهای گوناگون در بازار وجود دارد، قیمت کامپیوتر خودرو متفاوت است. ضمن به اینکه به طور کلی قیمت کامپیوتر خودرو گران است و باید مراقب بود تا دچار خرابی نشود. همچنین کالاهای تقلبی در بازار بسیار می باشد بهتر است از نمایندگی ها خرید کنید. جهت خرید و استعلام قیمت کامپیوتر خودرو می توانید با کارشناسان فروشگاه گندمی و نمایندگی لوازم یدکی ماشین در مشهد تماس بگیرید.
کار کامپیوتر ماشین
کار کامپیوتر ماشین، که به عنوان ECU (واحد کنترل الکترونیکی) شناخته می‌شود، کنترل و مدیریت عملکردهای مختلف خودرو مانند سیستم احتراق، انتقال قدرت، و مصرف سوخت است. این واحد اطلاعات حسگرها را تجزیه و تحلیل کرده و تنظیمات لازم را برای بهینه‌سازی کارایی موتور و افزایش ایمنی خودرو انجام می‌دهد.