شاید تا الان بارها اسم کنترل کروز به گوشتان خورده باشد و از خود پرسیده باشید کروز کنترل چیست؟ در بسیاری از خودروهای امروزی، سیستمی مهیا شده است که با استفاده از آن، شما بدون نگه داشتن پدال گاز سرعت ماشین خود را تنظیم می‌کنید. به این سیستم، کروز کنترل می‌گویند. این فناوری اوایل فقط در خودروهای لوکس مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما اکنون بسیاری از خودروهای معمولی هم این سیستم را دارند.
کروز کنترل نقش مهمی در کاهش خستگی راننده، بهبود مصرف سوخت و افزایش ایمنی جاده‌ای دارد. آشنایی با نحوه عملکرد و مزایای کروز کنترل تجربه رانندگی را هم راحت‌تر و هم لذت بخش‌تر می‌کند. بنابراین، تا انتهای مقاله با ما باشید تا بیشتر با سیستم کروز کنترل آشنا شوید.
کروز کنترل چگونه کار می کند؟
عملکرد کروز کنترل بسیار ساده است. وقتی شما سرعت خودروی خود را روی محدوده‌ای تنظیم می‌کنید، سیستم کروز کنترل با استفاده از مجموعه‌ای از سنسورها، پردازنده‌ها و عملگرها سرعت را در آن محدوده نگه می‌دارد. شما برای فعال کردن این سیستم باید کلیدها یا اهرم روی فرمان یا دسته راهنما را به کار گیرید.
در این صورت، واحد کنترل الکترونیکی خودرو (ECU) سیگنال‌های دریافتی از سنسور سرعت را پردازش کرده و میزان سوخت رسانی یا موقعیت دریچه گاز را به طور خودکار تنظیم می‌کند. در این حالت، شما می‌توانید بدون نگرانی پای خود را از روی پدال گاز بردارید. این فرآیند باعث می‌شود خودرو حتی در مسیرهای صاف یا کمی شیب‌دار، بدون نیاز به فشار پدال گاز، با سرعت ثابت حرکت کند.
مزایای استفاده از کروز کنترل
کاربرد کروز کنترل در خودرو مزایای جالبی دارد که دانستن آنها خالی از لطف نیست. این مزایا به شرح زیر هستند:
کاهش خستگی
حتماً شما هم تجربه خستگی رانندگی در سفرهای طولانی را داشته و ساعت‌ها پای خود را روی پدال گاز نگه داشتید. یکی از مهمترین مزایای کروز کنترل، کاهش خستگی در سفرهای طولانی است. وقتی سرعت ماشین تنظیم باشد و شما مجبور نباشید ساعت‌های طولانی روی پدال گاز فشار دهید، طبیعتاً فشار روی پاها و عضلات کمر شما کمتر می‌شود. در نتیجه تمرکز بیشتری روی مسیر دارید و کمتر خسته می‌شوید.
بهبود مصرف سوخت
اگر توجه کرده باشید سرعت‌های متغیر باعث مصرف بیشتر بنزین می‌شود. این در حالی است که وقتی سرعت خودرو ثابت باشد، موتور در بازه بهینه‌تری کار می‌کند و مصرف سوخت کاهش می‌یابد. کروز کنترل با ثابت نگه داشتن سرعت، سوخت را بهینه مصرف کرده و هزینه‌های سفر را کم می‌کند.
افزایش ایمنی
کاهش تغییرات ناگهانی سرعت و حرکت یکنواخت، خطر تصادف را کم می‌کند. در بزرگراه‌ها که سرعت بالا است، حفظ یک سرعت ثابت باعث می‌شود خودروها بهتر فاصله ایمن خود را حفظ کنند و حوادث ناشی از ترمز یا شتاب ناگهانی کمتر رخ می‌دهد.
راحتی
در سفرهای چند ساعته، کروز کنترل باعث می‌شود شما به عنوان راننده کمتر احساس خستگی کنید. همچنین ذهن شما آزادتر است تا به مسیر، علائم جاده و شرایط ترافیکی توجه کنید. این ویژگی تجربه سفر را لذت بخش‌تر می‌کند.
کروز کنترل از چه اجزایی تشکیل شده است؟
کروز کنترل چند بخش اصلی در سیستم خود دارد که هر کدام وظایف خاص خود را دارند. این اجزای اصلی عبارتند از:
- واحد الکترونیکی (ECU): این واحد، هسته سیستم کروز کنترل است. ECU داده‌ها را از سنسورها دریافت کرده و فرمان لازم برای تنظیم سرعت را به عملگرها ارسال می‌کند. همچنین، با تحلیل اطلاعات سنسور سرعت و وضعیت دریچه گاز، سرعت خودرو را در مقدار تعیین شده ثابت نگه می‌دارد.
- سنسور سرعت: این سنسور میزان سرعت لحظه‌ای خودرو را اندازه‌گیری کرده و به ECU ارسال می‌کند. عملکرد دقیق سنسور برای حفظ سرعت ثابت بسیار ضروری است و هر گونه خطا می‌تواند باعث نوسان یا قطع سیستم شود.
- عملگر دریچه گاز: این قطعه به دستور ECU موقعیت دریچه گاز را تنظیم می‌کند تا میزان سوخت و هوا ورودی به موتور تغییر کند. به این ترتیب، سرعت خودرو بدون دخالت پای شما روی پدال گاز ثابت می‌ماند.
- کلیدها و اهرم کنترل: تمام آنها روی فرمان یا دسته راهنما نصب می‌شوند تا امکان روشن/خاموش کردن سیستم، تنظیم سرعت، یا لغو آن را برای شما فراهم کنند. در برخی خودروها این کلیدها به شکل دکمه‌های چند کاره هستند.
- سیستم ترمز و کلاچ (برای قطع خودکار): برای ایمنی بیشتر، سیستم کروز کنترل به ترمز و کلاچ متصل است تا با فشردن هر کدام، به‌طور خودکار غیرفعال شود. این ویژگی کمک می‌کند تا شما در شرایط اضطراری فوراً کنترل کامل خودرو را در دست بگیرید.
- سنسور فاصله (در کروز کنترل تطبیقی): در مدل‌های پیشرفته، رادار یا دوربین جلو به عنوان سنسور فاصله عمل می‌کند. همچنین با اندازه‌گیری فاصله تا خودروی جلویی، سرعت را به طور هوشمند کم یا زیاد می‌کند.
عملکرد دقیق اجزا با هم دیگر تجربه رانندگی بی‌نظیر برای شما به دنبال دارد.
هر یک از دکمه های کروز کنترل چه وظیفه ای دارند؟
دکمه‌های سیستم کروز کنترل در ماشین‌های مختلف ممکن است جایگاه متفاوتی داشته باشند. با این حال، نحوه کار کروز کنترل به آنها بستگی دارد. در این بخش وظایف دکمه‌های کروز کنترل را بررسی می‌کنیم:
دکمه تنظیم (Set)
دکمه تنظیم (SET) در کروز کنترل وظیفه ذخیره و تثبیت سرعت فعلی خودرو را بر عهده دارد. وقتی که شما به سرعت دلخواه می‌رسید، با فشردن این دکمه، سیستم کروز کنترل آن سرعت را به عنوان مقدار مرجع ثبت می‌کند. در این صورت بدون نیاز به فشار پدال گاز، ماشین را با همان سرعت حرکت می‌دهد. در برخی خودروها این دکمه با علامتSET+ یا SET- ترکیب شده که علاوه بر تنظیم سرعت، امکان افزایش یا کاهش جزئی آن را هم فراهم می‌کند.
دکمه تسریع (Accel)
دکمه تسریع برای افزایش سرعت خودرو، در حالت فعال بودن کروز کنترل استفاده می‌شود. با یک فشار کوتاه، سرعت ماشین یک یا دو کیلومتر بر ساعت بیشتر می‌شود. اگر این دکمه را نگه دارید، به سرعت ماشین اضافه می‌شود تا وقتی که دکمه را رها کنید. این ویژگی به شما اجازه می‌دهد بدون استفاده از پدال گاز، سرعت را به طور دقیق تنظیم کنید.
دکمه کاهش (Cost)
دکمه کاهش وظیفه کم کردن سرعت را بر عهده دارد. درست مثل دکمه تسریع، با فشار کوتاه، سرعت ماشین شما اندکی کم می‌شود. همچنین، اگر آن را نگه دارید آنقدر سرعت ماشین کم می‌شود تا به سرعت دلخواه شما برسد. این عملکرد به شما کمک می‌کند بدون ترمزگیری، سرعت را متناسب با شرایط جاده یا ترافیک تنظیم کنید.
دکمه شروع مجدد (Resume)
دکمه شروع مجدد برای فعال کردن دوباره کروز کنترل با آخرین سرعت ذخیره شده به کار می‌رود. وقتی سیستم به خاطر فشردن ترمز یا کلاچ به طور موقت غیرفعال شده باشد، با فشار این دکمه، ماشین به همان سرعت قبلی بر می‌گردد و دوباره به حرکت ثابت ادامه می‌دهد. این قابلیت مخصوصاً در بزرگراه‌ها، باعث صرفه‌جویی در زمان و کاهش حواس پرتی شما می‌شود.
دکمه لغو (Cancel)
دکمه لغو به شما این امکان را می‌دهد تا کروز کنترل را به طور موقت غیرفعال کنید، بدون این‌که سرعت ذخیره شده حذف شود. این کار وقتی انجام می‌شود که شما نیاز دارید برای مدت کوتاهی کنترل کامل پدال گاز یا ترمز را در دست بگیرد. برای مثال، موقع سبقت گرفتن یا نزدیک شدن به پیچ شما باید دکمه لغو را فشار دهید تا بتوانید ماشین را کنترل کنید. به یاد داشته باشد که پس از لغو، دوباره می‌توانید با استفاده از دکمه شروع مجدد (RES) به همان سرعت قبلی بر گردید.
کروز کنترل چه معایبی دارد؟
کارایی کروز کنترل همانطور که مزایای بسیار عالی دارد، در واقع عاری از عیب نیست. معایب آن عبارتند از:
کاهش هوشیاری راننده
کاهش هوشیاری راننده یکی از معایب مهم سیستم کروز کنترل است که به‌ویژه در سفرهای طولانی و مسیرهای یکنواخت بیشتر خود را نشان می‌دهد. وقتی سیستم به طور خودکار سرعت را ثابت نگه می‌دارد، فعالیت بدنی راننده کمتر می‌شود و تمرکز او بر رانندگی ممکن است به تدریج کاهش یابد. این وضعیت باعث ایجاد حس خواب‌آلودگی، کاهش واکنش سریع در شرایط اضطراری و حتی بی‌توجهی به تغییرات مسیر یا علائم جاده می‌شود. به همین خاطر توصیه می‌کنیم وقتی از کروز کنترل استفاده می‌کنید، همچنان هوشیار بمانید و دست‌ها را روی فرمان نگه دارید تا در صورت لزوم بتوانید فوراً کنترل کامل ماشین را به دست بگیرید.
محدودیت در شرایط جوی نامساعد
محدودیت در شرایط جوی نامساعد یکی دیگر از معایب کروز کنترل است که در واقع ایمنی رانندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در هوای بارانی، برفی، مه‌آلود یا یخبندان، سطح جاده لغزنده‌تر است و چسبندگی تایرها کاهش می‌یابد. استفاده از کروز کنترل در این شرایط ممکن است باعث شود خودرو بدون توجه به تغییرات ناگهانی سطح جاده یا نیاز به کاهش سرعت، با همان سرعت ثابت حرکت کند و خطر سر خوردن یا از دست دادن کنترل ماشین بیشتر شود. از این رو، کارشناسان توصیه می‌کنند در شرایط جوی نامساعد، از سیستم کروز کنترل تا جای ممکن استفاده نکنید تا بتوانید سریع‌تر و متناسب با شرایط واکنش نشان دهید.
سیستم کروز کنترل تطبیق‌پذیر چیست؟
برخی از ماشین‌های امروزی دارای سیستم کروز کنترل تطبیق‌پذیر یا (ACC) هستند که نسبت به کروز کنترل معمولی پیشرفته‌تر است. این سیستم با استفاده از رادار، دوربین یا سنسورهای لیزری، فاصله و سرعت خودروهای پیش رو را اندازه‌گیری می‌کند. در این صورت، به‌طور خودکار سرعت خودرو را کاهش یا افزایش می‌دهد تا فاصله ایمن حفظ شود. این طوری شما مجبور نیستید دائماً پدال ترمز یا گاز را برای تنظیم فاصله با خودرو جلویی فشار دهید. سیستم‌های ACC پیشرفته‌تر حتی می‌توانند توقف کامل ماشین و حرکت دوباره آن در ترافیک را هم مدیریت کنند.
کروز کنترل تطبیق‌پذیر چگونه عمل می‌کند؟
همانطور که قبلاً اشاره کردیم کروز کنترل تطبیق‌پذیر (ACC) مجموعه‌ایی از سنسورها، رادار یا دوربین و واحد کنترل الکترونیکی است. سنسورهای جلو، سرعت و فاصله خودروهای مسیر را اندازه‌گیری می‌کنند و اطلاعات را به ECU (واحد کنترل الکترونیکی) می‌رسانند. واحد کنترل الکترونیکی با تحلیل این داده‌ها، فرمان لازم برای کاهش یا افزایش سرعت را به عملگر دریچه گاز یا سیستم ترمز می‌دهد تا فاصله ایمن حفظ شود. در صورتی که ماشین جلویی سرعت خود را کم کند،ACC هم سرعت خودرو را کاهش می‌دهد. اگر مسیر باز شود، ACC سرعت قبلی را حفظ می‌کند یا آن را افزایش می‌دهد. در برخی سیستم‌های پیشرفته، حتی بدون نیاز به دخالت راننده، توقف کامل و حرکت دوباره ماشین در ترافیک‌ها به صورت خودکار انجام می‌شود.
مقایسه کروز کنترل معمولی با تطبیقی
عملکرد کروز کنترل معمولی با تطبیقی تفاوت‌هایی دارد. شما در جدول زیر این تفاوت‌ها را مشاهده می‌کنید:
|
ویژگی |
کروز کنترل معمولی | کروز کنترل تطبیق پذیر |
|
حفظ سرعت |
فقط سرعت خودرو را ثابت نگه می‌دارد | ضمن نگه داشتن سرعت ثابت ماشین فاصله را با خودروی جلویی هم تنظیم می‌کند |
| ایمنی | کمک به کاهش خستگی و کنترل سرعت، اما در ترافیک محدود |
افزایش ایمنی با حفظ فاصله مناسب و کاهش خطر تصادف |
|
کاربرد در ترافیک |
مناسب مسیرهای صاف و بزرگراه‌ها، کم‌کاربرد در ترافیک سنگین | قابل استفاده در ترافیک متراکم، توقف و حرکت دوباره خودکار در برخی سیستم‌ها |
| کنترل دستی | راننده باید سرعت و فاصله را خود تنظیم کند |
سیستم به صورت خودکار سرعت را کم یا زیاد می‌کند تا فاصله ایمن حفظ شود |
| پیچیدگی و هزینه | ساده و ارزان |
پیچیده‌تر و گران‌تر، نیازمند سنسورهای رادار یا دوربین و پردازش پیشرفته ECU |
نکات ایمنی هنگام استفاده از کروز کنترل
در هنگام استفاده از کروز کنترل نکاتی را باید رعایت کنید که به شرح زیر است:
- همیشه دست‌ها را روی فرمان نگه دارید تا کنترل کامل خودرو در دستتان باشد.
- از کروز کنترل در شرایط جوی نامساعد مثل باران شدید، برف، مه یا جاده لغزنده استفاده نکنید.
- در ترافیک سنگین یا مسیرهای پیچیده و پرپیچ و خم از کروز کنترل استفاده نکنید.
- سرعت تنظیم شده را مناسب با محدودیت سرعت جاده انتخاب کنید.
- به فاصله ایمنی با ماشین جلویی توجه داشته باشید و در صورت لزوم فاصله را تنظیم کنید.
- آماده باشید در صورت نیاز به ترمز یا تغییر مسیر سریع، سیستم را به صورت دستی غیرفعال کنید.
- قبل از فعال کردن کروز کنترل، شرایط خودرو و سیستم ترمز را بررسی کنید.
کلام آخر
کروز کنترل، چه به صورت معمولی و چه تطبیق‌پذیر، یکی از فناوری‌های کاربردی ماشین است که راحتی، ایمنی و صرفه جویی در مصرف سوخت را به شما ارائه می‌دهد. ما در این مقاله علاوه بر جواب دادن به سوال کروز کنترل چیست؟ سعی داشتیم شما را با عملکرد، مزایا و معایب همچنین اجزای سازنده آن هم آشنا کنیم. شما می‌توانید برای تعویض و سفارش اینترنتی هر کدام از اجزای خودرو وارد سایت گندمی شوید و سفارش خود را ثبت کنید. برای دریافت اطلاعات بیشتر با تیم پشتیبانی تماس بگیرید.