فناوری‌های جدیدی برای ماشین‌های امروزی قرار گرفته که شاید با آنها آشنایی کامل نداشته باشیم. به عنوان مثال، ممکن است برای خیلی از ما ترمز دستی برقی چیزی جدیدی باشد و ندانیم که ترمز پارک برقی چیست و چه کاربردی دارد؟ همه ما با ترمز دستی آشنایی کامل داریم و احتمالاً در طول روز از آن استفاده زیادی کردیم. با این حال، با تکامل خودروها برای تجربه بهتر رانندگی و حفظ امنیت سرنشینان، قطعات جدید همیشه جایگزین قطعات قدیمی می‌شود.
اکنون در بسیاری از ماشین‌های امروزی ترمز پارک برقی جایگزین ترمز دستی‌های قدیمی کنار صندلی راننده شده است که با یک دکمه الکتریکی فعال می‌شود. استفاده از ترمز برقی بسیار راحت است. همچنین، برای راننده و سرنشینان ایمنی بیشتری را فراهم می‌کند و در مواقع توقف در شیب یا ترافیک‌های طولانی، نقش بسیار مهمی در ثابت نگه داشتن خودرو دارد. با ما در گندمی ایساکو همراه باشید تا با هم نگاهی به نحوه عملکرد، اجزای اصلی، مزایای ترمز برقی بی‌اندازیم.
نحوه عملکرد ترمز پارک برقی در خودروهای مدرن
سیستم ترمز پارک برقی هم ساده عمل می‌کند و هم هوشمند است. این ترمز طبق سیستم‌های الکترونیکی و موتورهای کوچک برقی کار می‌کند. وقتی شما دکمه یا کلید مخصوص ترمز را فشار می‌دهید، واحد کنترل الکترونیکی (ECU) فرمان فعال سازی ترمز را می‌دهد. در این صورت، موتورهای برقی کوچکی که روی کالیپرهای ترمز عقب نصب شده‌اند، نیروی مکانیکی لازم را تولید می‌کنند. آنها با این کار لنت‌ها را به دیسک‌ها می‌چسبانند تا خودرو در حالت توقف ثابت بماند.
در این سیستم دیگر نیازی به نیروی دست یا پای شما نیست. البته در برخی مدل‌ها، وقتی شما ماشین را خاموش می‌کنید یا درِ آن را باز می‌کنید، ترمز پارک برقی به طور خودکار فعال می‌شود. همچنین، با فشار دادن پدال گاز یا کلاچ، به طور اتوماتیک آزاد می‌گردد. جالب است بدانید سیستم ترمز برقی در برخی از ماشین‌های مدرن قابلیت آتو هلد (Auto Hold) دارد، یعنی در توقف‌های کوتاه مثل پشت چراغ قرمز، بدون نیاز به نگه داشتن پدال ترمز، خودرو را ثابت نگه می‌دارد.
اجزای اصلی تشکیل‌دهنده ترمز پارک برقی
سیستم ترمز پارک برقی (EPB) شامل دو بخش مکانیکی و الکترونیکی است که در کنار هم عمل قفل کردن و آزادسازی ترمز را انجام می‌دهند. اجزای اصلی آن موارد زیر هستند:
- واحد کنترل الکترونیکی (ECU)
- کلید یا دکمه فعال‌سازی ترمز
- موتورهای الکتریکی (Actuators)
- کالیپر ترمز عقب
- سنسورها (مانند سنسور سرعت و موقعیت چرخ)
- سیستم هیدرولیکی ترمز
- فیوزها و مدارهای الکتریکی
عملکرد بهینه این اجزا در کنار هم باعث می‌شود که شما به عنوان راننده تنها با یک لمس ساده، خودرو را در هر شرایطی ثابت نگه دارید.
مزایای ترمز پارک برقی نسبت به نمونه‌های قدیمی
اولین مزیتی که از کاربرد ترمز برقی در خودرو به چشم می‌آید، استفاده راحت آن است. شما فقط با فشار یک دکمه ترمز را فعال یا غیر فعال می‌کنید. این ترمز نسبت به ترمز دستی قدیمی مزایای دیگری هم دارد که به شرح زیر است:
افزایش ایمنی
یکی از مهمترین مزایای ترمز پارک برقی نسبت به نمونه‌های قدیمی، افزایش ایمنی خودرو و سرنشینان است. برای مثال، در ترمز دستی مکانیکی، شما باید اهرم را بکشید تا خودرو حرکت نکند. اگر اهرم را درست نکشید یا کوچکترین سهل‌انگاری انجام دهید، ماشین ناخواسته حرکت می‌کند. اما در سیستم ترمز پارک برقی، این فرآیند کاملاً خودکار و دقیق انجام شده و فشار لازم به طور یکنواخت بر روی لنت‌ها اعمال می‌شود. از طرفی، ترمز برقی هماهنگی لازم را با سیستم‌های ایمنی پیشرفته مانند ABS و ESP دارد و این امر باعث می‌شود خودرو در شرایط لغزنده یا بحرانی هم حرکت نکند. این ویژگی‌ها در کنار هم از حرکت ناگهانی خودرو یا خطای انسانی جلوگیری می‌کند.
جلوگیری از حرکت خودرو هنگام پارک
در ترمز پارک برقی، قفل شدن چرخ‌ها از طریق سیستم و عملکرد لنت‌ها به صورت خودکار است. در این صورت، خودرو حتی در شیب‌های تند هم بدون کوچکترین لغزش ثابت می‌ماند. در نمونه‌های قدیمی اگر کابل‌های مکانیکی دچار فرسودگی باشند، احتمال دارد خودرو در سراشیبی یا حتی سطح صاف به تدریج حرکت کند. به همین خاطر وجود سیستم ترمز پارک برقی نگرانی راننده را از حرکت ناگهانی ماشین هنگام پارک از بین می‌برد.
کاهش مصرف انرژی
یکی دیگر از مزایای ترمز پارک برقی در مقایسه با نمونه‌های قدیمی، کاهش مصرف انرژی و بهینه سازی کارایی خودرو است. ترمز پارک برقی (EPB) با استفاده از موتورهای الکتریکی کوچک و کنترل هوشمند الکترونیکی عمل می‌کند. این یعنی فقط در لحظه فعال یا غیر فعال شدن ترمز نیاز به مصرف انرژی است. در واقع، بعد از قفل شدن چرخ‌ها سیستم، انرژی زیادی مصرف نمی‌کند. این ویژگی باعث کاهش اتلاف انرژی مکانیکی می‌شود و با عملکرد دقیق و یکنواخت، استهلاک قطعات را کم می‌کند. اما در ترمزهای دستی مکانیکی، طی گذشت زمان به خاطر اصطکاک و استهلاک کابل‌ها، بخشی از انرژی مکانیکی هدر می‌رود. در حقیقت، ترمز پارک برقی با استفاده از مدیریت هوشمند انرژی، بازدهی خودرو را افزایش می‌دهد.
بهبود شروع حرکت در سربالایی
در ترمز دستی قدیمی، هنگام حرکت در شیب شما باید همزمان پدال گاز، کلاچ و ترمز را کنترل کنید. این امر برای رانندگان تازه کار سخت است و احتمال دارد که ماشین به عقب رود. با این حال، خبر خوب اینجاست که ترمز دستی برقی قالبیت‌هایی مانند آتو هولد (Auto hold) و هیل استارت اسیست (Hill Start Assist) دارد. با استفاده از این قابلیت‌ها سیستم تا زمانی که شما پدال گاز را فشار دهید به صورت خودکار ترمز را فعال نگه می‌دارد. به محض اینکه ماشین آماده حرکت شد، ترمز به نرمی آزاد شده و مانع از لغزش یا حرکت ناگهانی به عقب می‌شود. این ویژگی بیشتر مناسب جاده‌های پرترافیک و کوهستانی است.
طول عمر بیشتر
همانطور که قبلاً گفتیم، در ترمز پارک برقی (EPB)، موتورهای الکتریکی و کنترل الکترونیکی عملیات قفل و آزاد سازی ترمز را دقیق انجام می‌دهند و فشار یکنواختی روی لنت‌ها و دیسک‌ها است. این ویژگی باعث می‌شود قطعات کمتر تحت فشار یا اصطکاک ناهموار قرار بگیرند و در نتیجه، عمر مفید لنت‌ها، کالیپرها و کل سیستم ترمز افزایش می‌یابد. همچنین، حذف کابل‌ها و مکانیزم‌های مکانیکی پر استهلاک، احتمال خرابی را کاهش داده و هزینه‌های نگهداری و تعمیرات سیستم در طول زمان کمتر می‌شود.
از طرفی، در ترمز دستی‌های مکانیکی، به خاطر وابستگی به کابل‌ها، اهرم‌ها و قطعات مکانیکی، احتمال ساییدگی، فرسودگی و شل شدن کابل‌ها در طول زمان زیاد است. از این رو، باید مرتب آنها را بررسی، تنظیم یا تعمیر کنید. بنابراین ترمز دستی برقی علاوه بر راحتی و ایمنی، نقش مهمی در دوام بیشتر و کاهش هزینه‌های جانبی خودرو دارد.
تفاوت ترمز پارک برقی با ترمز دستی اهرم
ترمز پارک برقی با ترمز دستی اهرم تفاوت‌هایی دارند که آنها را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:
| ویژگی | ترمز دستی اهرم | ترمز پارک برقی (EPB) |
| نحوه فعال سازی | کشیدن یا فشار دادن اهرم دستی | فشار یک دکمه یا کلید الکترونیکی |
| کنترل و دقت عملکرد | وابسته به نیروی دست و وضعیت کابل‌ها | کنترل دقیق و یکنواخت توسط موتور و ECU |
| قابلیت هوشمند | ندارد | Auto Hold،Hill Start Assist و فعال‌سازی خودکار |
| صرفه جویی در فضا | اهرمی روی کنسول بین صندلی‌های جلو | حذف اهرم، در همان جا فضای بیشتر و طراحی مدرن‌تر |
| طول عمر و نگهداری | بیشتر در معرض فرسودگی و نیاز به تعمیرات | عمر طولانی‌تر و نگهداری کمتر |
| ایمنی خودرو | احتمال خطای انسانی و لغزش خودرو | فعال سازی خودکار در شرایط خاص، کاهش خطر حرکت ناخواسته |
نظر کارشناسان گندمی درباره ترمز پارک برقی
کارشناسان گندمی بر این باورند که ترمز پارک برقی سطح ایمنی خودرو و سرنشینان را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد. همچنین، این سیستم در توقف‌های کوتاه و شروع حرکت در سربالایی‌ها عملکرد فوق‌العاده‌ای دارد. آنها تأکید دارند که در این سیستم با حذف اهرم دستی و با استفاده از کنترل هوشمند الکترونیکی، خطای انسانی کم می‌شود و طول عمر قطعات ترمز افزایش می‌یابد. همچنین، باعث صرفه‌جویی در هزینه و نگهداری خودرو می‌شود.