پتانسیومتر دریچه گاز، ازجمله قطعات کاربردی در موتورهای انژکتوری بوده که با کاهش یا افزایش مصرف سوخت ارتباط مستقیمی دارد. این قطعه در کنار استپر موتور، عملیات گاز خوردن را انجام داده و در بسیاری از خودروها دیده می شود. در ادامه این مقاله از فروشگاه قطعات خودرو گندمی، نماینده رسمی ایساکو، به اهمیت این قطعه در خودروها می پردازیم.
سنسور دریچه گاز چیست؟
سنسور دریچه گاز، در نزدیکی استپر موتور قرار داشته و با یک میله پولکی، به دریچه گاز متصل می‌شود. این سنسور برای باز و بسته شدن، اطلاعاتی را از کامپیوتر دریافت کرده تا با توجه به اطلاعات دریافتی، میزان سوخت و هوا را تنظیم کند. درصورتی که سنسور و سایر اجزای وابسته به آن عملکرد سالمی داشته باشند، مصرف سوخت در ماشین متعادل خواهد بود و در غیر این صورت با افزایش مصرف سوخت روبه رو خواهیدشد.
کار پتانسیومتر دریچه گاز چیست؟
سنسور دریچه گاز یکی از مهم‌ترین قطعات در موتورهای انژکتوری بوده که می‌تواند میزان سوخت انژکتور را براساس میزان باز یا بسته بودن دریچه تنظیم کند. به بیانی دیگر این قطعه، بر عملیات گاز خوردن خودرو نقش مهمی دارد.
انواع سنسور دریچه گاز در خودرو
سنسور دریچه گاز ماشین در دو دسته ساژم و زیمنس تولید شده که هرکدام ساختار متفاوتی دارند. سنسور دریچه گاز ساژم، الکترونیکی بوده و طول عمر بالاتری دارد. حسگرهای ساژم، سه پایه دارد که یک پایه برای برق و دیگری برای اطلاعات است. از این نوع سنسور بیشتر در خودروهایی مانند پراید، پژو 405، پارس و سمند استفاده می‌شود.
مقایسه وظیفه پتانسیومتر دریچه گاز با دریچه های مکانیکی
اصلی‌ترین تفاوت دریچه گاز مکانیکی با سنسورهای دریچه برقی گاز، تاثیر آن‌ها بر کاهش مصرف سوخت و آلودگی است. دریچه گاز برقی، تغییرات توسط کامپیوتر خودرو بررسی و به موتور اعلام می‌شود تا در نتیجه به تدریج در عملکرد آن اعمال شود. این امر سبب شده تا مصرف سوخت و آلاینده‌ها کاهش پیدا کند.
سنسور دریچه گاز چگونه کار می کند؟
هرکدام از سنسورهای دریچه گاز، دارای سه پین مختلف است. پین اول مثبت 5 ولت، پین دوم سیگنال و پین سوم اتصال منفی. بعداز اینکه راننده خودرو را روشن می‌کند، اطلاعات از پین اول و سوم به سنسور ارسال شده تا زمانی که پدال گاز را می‌فشارد، میزان پاشش سوخت روی موتور تعیین شود. با باز شدن دریچه گاز توسط پولکی، مقاومت متغیر به ولتاژ تبدیل شده که به واسطه پین دو به موتور ارسال می شود. با گاز دادن راننده، وضعیت باز و بسته بودن، ولتاژ و زاویه سنسور تغییر خواهدکرد. کامپیوتر، مقدار هوای ورودی به منیفولد را با سنسور فشار و دمای هوای ورودی سنجیده تا مقدار پاشش بنزین تعیین شود.
مهم ترین علائم خرابی سنسور دریچه گاز کدامند؟
بعداز اینکه با اهمیت نقش این قطعه در موتور آشنا شدید، لازم است از مهم‌ترین علائم خرابی سنسور دریچه گاز نیز مطلع بوده تا بتوانید در زمانی مناسب به تعمیرکاری متخصص مراجعه کنید.
بالا ماندن دور موتور
اگر با گاز خوردن موتور هنگامی که ماشین در حالت دنده خلاص است مواجه شدید، این احتمال وجود دارد که سنسور دریچه گاز خراب شده باشد. البته برخی به اشتباه سراغ تعمیر استپر موتور می‌روند که انتخاب تعمیرکاری متخصص از این کار جلوگیری می‌کند.
کپ کردن ماشین در دور موتور 2500 تا 3000
وقتی با گاز دادن موتور، دور موتور بین 2500 تا 3000 باقی مانده و به اصطلاح خفه کار می‌کند، باید در اولین فرصت سنسور گاز را تعویض کرد.
گازخوردن با تاخیر ماشین
در صورتی که پتانسیومتر خودرو با مشکلی مواجه شده باشد، ماشین کمتر از حد استاندارد گاز می‌خورد. در واقع بعداز گاز دادن با چند ثانیه تاخیر، تغییر را در شتاب ماشین شاهد خواهیدبود.
پایین آمدن گاز خودرو با تاخیر
دیگر نشانه خراب بودن سنسور گاز خودرو، برنگشتن دور موتور با تاخیر بعداز رها کردن پدال گاز است. در این شرایط، سنسور حالت فنری بودن خود را از دست داده و بایستی تعویض شود.
افزایش مصرف سوخت
وقتی پدال گاز فشار داده شده و دور موتور با تاخیر کاهش می‌یابد، کامپیوتر باز بودن دریچه گاز را تشخیص داده و پاشش سوخت قطع نمی‌شود. در نتیجه خودرو با افزایش مصرف سوخت همراه خواهدشد.
خاموش شدن ماشین زمان سرد بودن موتور
در برخی موارد، هنگامی که خودرو سرد بوده و راننده پدال گاز را می‌فشارد، ماشین خاموش می‌شود. این مشکل ناشی از خراب بودن سنسور دریچه گاز بوده وتعویض آن، مشکل را برطرف خواهد کرد.
چگونه سنسور دریچه گاز ماشین را تست کنیم؟
برای بررسی نحوه عملکرد دریچه گاز، مراحل زیر را می‌توان طی کرد:
تست پتانسیومتر دریچه گاز با دستگاه دیاگ
با کمک عیب یابی خودرو با دستگاه دیاگ، می‌توان خرابی پتانسیومتر دریچه گاز را تشخیص داد. برای اینکار تعمیرکار باید خطا را از قسمت پاک کردن خطاها پاک و در پارامترهای دیاگ ولتاژ خروجی را بررسی کند. ولتاژ خروجی سنسور موقعیت دریچه گاز در حالت درجا بین 400 تا 500 و در حالتی که دریچه باز باشد، بین 4300 تا 4800 میلی‌ولت است. در حالت درجا، درصد باز بودن دریچه 0 و در حالت باز بودن دریچه این درصد، 94 است.
تست سنسور دریچه گاز با مولتی متر
برای تست سنسور دریچه گاز با مولتی‌متر، کلید را روی اهم قرار داده و سیم‌های قرمز و مشکی را متصل می‌کنیم. دو سیم را روی پایه‌های سنسور قرار دهید بطوریکه بتوان در حالت باز و بسته آن را چک کرد. عدد نشان داده شده را با جدول استاندارد مقایسه کنید؛ در صورت مغایرت، سنسور باید تعویض شود.
کلام پایانی
در این مقاله از فروشگاه گندمی، به بررسی کاربردهای پتانسیومتر دریچه گاز در خودرو پرداختیم. لازم به یادآوری است که سنسور دریچه گاز، نقشی اساسی در عملکرد خودرو داشته و هماهنطور که علائم خرابی این قطعه هم توضیحاتی ارائه دادیم، از کار افتادن آن می‌تواند عملکرد سایر قطعات را نیز تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین بایستی با توجه به این علائم، به تعمیرکاری متخصص مراجعه کرده تا اقدامات لازم در اسرع وقت انجام شود.